Depreme karşı Horasan harcı! İstanbul’un tarihi böyle korunacak

Kültür ve Turizm Bakanlığı, müzeler ve kültür varlıkları için acil afet planı hazırladı. Müzeler için megakentin 2 yakasında büyük depoların hazırlandığı afet planı kapsamında, yüz yıllardır ayakta duran tarihi eserlerin güçlendirilmesi için de harekete geçildi.

SİNAN’IN FAVORİSİ

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Galata Kulesi’nde güçlendirme çalışmalarını geçtiğimiz yıllarda tamamlamıştı. Burada, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ayasofya başta olmak üzere camilerde, köprüler ve çeşitli yapılarda sıklıkla kullandığı ‘Horasan harcı’ yöntemi uygulandı. Bakanlık, kireçle, tuğla kırığı ve tuğla tozunun birlikte harmanlanması ile edinilen Horasan harcını diğer tüm tarihi eserlerin restorasyonlarında da uygulamaya başladı. Elastikiyeti çok yüksek olan bu harç, deprem anında en önemli koruma görevlerinden birini üsleniyor. Üstat Mimar Sinan da yüz yıllar boyunca ayakta kalan eserlerinin bir çoğunun yapımında Horasan harcı kullanmıştı.

AYASOFYA YORGUN

Kültür Ve Turizm Bakanlığı, Ayasofya’da da çok kapsamlı bir restorasyon çalışması başlattı. Bakan Mehmet Nuri Ersoy, restorasyon için Hürriyet’e “Ancak uzun sürecek bir çalışma yapılacak. Aşama aşama, bölüm bölüm gidilecek ve bir kapatma yapılmayacak. Bu tür çalışmaların başlayıp 50 yıl sonra bile devam etmesi gerekir. Ortada yüzyılların getirdiği yıpranma var. Yüzlerce yıllık yorgunluğu ortadan kaldırılacak” değerlendirmesinde bulunmuştu. Restorasyonla birlikte yapının statik güçlendirilmesi de gerçekleşecek.

TOPKAPI SARAYI RESTORE EDİLDİ

Topkapı Sarayı ise birçok Deprem geçirdi. Saray yapılarının sürekli olarak izlendiği ve bakım-onarım, restorasyon, konservasyon ve ihtiyaç duyulan yerlerde güçlendirme çalışmalarının yapıldığı kaydedildi. Geçmiş yıllarda “İstanbul Topkapı Sarayı Hazine Bölümü Restorasyonu ve Teşhir Tanzimi” işi kapsamında da Topkapı Sarayı Hazine Dairesi’nin restorasyonu yapıldı. Zemin ve yapısal bina güçlendirme projesi de tamamlandı.

HORASAN HARCI NEDİR?

TUĞLA, KİREMİT VE KİREÇ KARIŞIMI

Tarihi Horasan harç ve sıvaları agrega (taneli yapı) olarak tuğla, kiremit ve benzeri malzemelerin; bağlayıcı olarak ise kirecin karıştırılmasıyla elde ediliyor. Bu harç ve sıvalar tuğla kırıklarının özelliğinden dolayı suya oldukça dayanıklı.

2 YAKAYA DEPO MÜZE

Bakanlık müzeler için de geniş çaplı bir çalışma başlattı. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun, “Depo Müze’leri İstanbul’un iki yakasına yapmayı planlıyoruz. İstanbul Atatürk Havalimanı’nda yapacağımız Depo Müze birkaç aya kadar bitecek” dedi. ‘Depo Müze’lerde eserler yangına, darbeye dayanıklı özel çelik dolaplarda sistematik bir şekilde depolanıyor.

VİTRİNLER SABİTLENDİ: Dolaplar zemine, duvarlara sabitlenmiş durumda. Kapaklar ile raflar eserlerin düşmesine, kırılmasına mani olacak şekilde tasarlandı. Depreme göre tasarlanmış vitrinler zemine ve duvarlara sabitlendi. Vitrinlerde sergilenen eserler metal ve pleksi kaideler üzerine yerleştirildi. Sarsıntı esnasında yuvarlanarak düşebilecek eserler uygun yerlerinden bağlandı. 

DNA’YLA BULUNACAK: Yahya Coşkun, her türlü kötü ihtimale karşı eserlere kimliklendirme projesi uygulandığını söyledi: “Eserlerimize gizli, görünmeyen, kokmayan, hissedilmeyen barkodlar veriyoruz. Yani yıkım ve benzeri bir hadisede eserlerimizi nakledersek hangi eserin hangi numarayla nereye ait olduğunu kolayca tespit edebileceğiz.”

29 ESER GÜÇLENDİRİLDİ

Edinilen bilgilere göre İstanbul’da Vakıflar Genel Müdürlüğü’e ait 72 tescilli eser var. İstanbul İkinci Bölge’de 29 adet tescilli eserin güçlendirmesi yapıldı. Kılıç Ali Paşa Camisi, Eyüp Mihrişah Valide Sultan İmareti, Şah Sultan Camisi, Edirnekapı Mihrimah Sultan Camisi, Fatih Camisi ve I. Mahmut Kütüphanesi, Pertevniyal Valide Sultan Camisi, Şeyh Süleyman Mescidi, Yavuz Sultan Selim Camisi, Bayezid Camisi, Sultanahmet Camisi, Edirnekapı’da Ayayorgi Kilisesi ve Meşrutaları, Üsküdar Mihrimah Sultan Camisi, Üsküdar Malatyalı İsmail Ağa Camisi, Üsküdar Aziz Mahmut Hüdai Camisi ve Üsküdar Hüsrev Ağa Camisi bu eserler arasında yer alıyor.

Umut ERDEM – Hürriyet